Sinds 15 à 20 jaar wordt huiselijk geweld erkend als een groot maatschappelijk probleem en staat het hoog op de politieke agenda in Nederland. Met verschillende beleidsprogramma’s is en wordt geprobeerd dit gezondheids- en veiligheidsprobleem aan te pakken. Het belangrijkste doel van de beleidsprogramma’s is het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld.
Het WODC voert een meerjarig onderzoeksprogramma uit naar de achtergrondkenmerken en recidive onder daders van huiselijk geweld (HG). In 2019 publiceerde het WODC de meest recente studie, hierin staan de achtergronden en de recidive van HG-daders centraal die in de periode 2008 tot en met 2015 zijn veroordeeld voor een dergelijk delict. In dit artikel worden de belangrijkste conclusies uit dit onderzoek besproken.
Achtergronden HG-daders
De cijfers in dit artikel hebben betrekking op HG-daders die zijn veroordeeld in 2015. Uit de achtergrondkenmerken blijkt ten eerste dat HG-daders vaak al eerder met justitie in aanraking zijn gekomen en zich niet beperken tot één type delict. Zo is bijna 70% van de HG-daders eerder veroordeeld voor een delict, maar slechts 5% van de HG-daders heeft een eerdere veroordeling voor huiselijk geweld. Eerdere veroordelingen voor geweld komen wel vaak voor: namelijk bij 39% van de HG-daders.
Ten tweede blijkt dat in ongeveer 80% van de huiselijk-geweldzaken in 2015 het huiselijk geweld bestond uit fysiek geweld, en dan voornamelijk eenvoudige mishandeling (77%). In zo’n 14% van de huiselijk geweldzaken ging het om bedreiging. Belaging en zeden komen minder vaak voor: slechts 2% en 0,5% van de HG-daders in 2015 is hiervoor veroordeeld. Tot slot blijkt uit de achtergrondkenmerken dat de meeste HG-daders een werkstraf (33%) of een voorwaardelijk beleidssepot (25%) krijgen opgelegd. Een voorwaardelijk beleidssepot houdt in dat het openbaar ministerie de dader niet vervolgt, mits de dader voor een bepaalde periode aan bepaalde voorwaarden voldoet.
Recidive HG-daders
In het onderzoek wordt gekeken naar de tweejarige recidive: welk percentage van de HG-daders wordt binnen twee jaar opnieuw veroordeeld. Van de veroordeelde HG-daders in 2015 blijkt bijna 30% binnen twee jaar opnieuw veroordeeld voor een delict (algemene recidive). Dit is vergelijkbaar met het recidivepercentage onder alle veroordeelde daders in 2015: 28% is binnen twee jaar opnieuw veroordeeld vanwege een delict. Daarnaast is 14% van de HG-daders binnen twee jaar veroordeeld vanwege een geweldsdelict (geweldsrecidive) en 7% vanwege huiselijk geweld (huiselijk-geweldrecidive).
Bijna 30% van de HG-daders wordt binnen twee jaar opnieuw veroordeeld
Licht dalende recidiveontwikkeling bij HG-daders
In het onderzoek is ook gekeken hoe de recidive zich over de periode 2008 tot en met 2015 ontwikkeld heeft. Hieruit blijkt dat de tweejarige algemene recidive een licht dalende trend laat zien van 32% in 2008 tot 29% in 2015. Ook de tweejarige huiselijk-geweldrecidive daalt in de periode 2008-2015 van 8,3% naar 7,5%. Op basis van dit onderzoek kan niet worden vastgesteld in hoeverre het ingezette beleid op het gebied van huiselijk geweld effect heeft gehad. Het zou kunnen dat het huiselijk-geweldbeleid aan deze lichte dalingen heeft bijgedragen, maar het zou ook kunnen dat andere verklaringen een rol spelen bij de recidiveontwikkeling.
De recidive onder HG-daders daalt licht in de periode van 2008 tot en met 2015
Toekomstig onderzoek
Binnen het meerjarig onderzoeksprogramma naar HG-daders zal de komende jaren verder onderzoek uitgevoerd worden. Naast de herhaalde recidivemetingen zullen ook enkele verdiepende studies uitgevoerd worden. Eén van de verdiepende onderzoeken richt zich op de voorwaardelijk beleidssepots die bij huiselijk-geweldzaken worden opgelegd. Er zal gekeken worden hoe deze sepots tot stand komen, welke voorwaarden worden opgelegd en in hoeverre HG-daders met een voorwaardelijk beleidssepot opnieuw veroordeeld worden. Daarnaast zal een onderzoek uitgevoerd worden naar de effectiviteit van de interventie BORG in termen van recidive. Deze gedragsinterventie van de Reclassering is speciaal bedoeld voor daders van huiselijk geweld.
